Çocuğunu belli bir ideal peşinde ve belli kalıplar içinde yetiştirmeye çalışan anne babalardır. Çoğunlukla anlayışsız, hoşgörüsüz, katı ve baskıcı bir tutum içindedirler. Hata ve yanlış yapma hakları yoktur. Anne baba isteklerinden ödün vermez çünkü onlar hep haklıdır. Ailenin verdiği disiplin çocuğu hayatından bıktırır. Çocuklar kendilerini tam anlamıyla ifade edemedikleri için bunlardan başarı beklemek yanlış olur. Otoriter ailede yetişen çocuklar stresli ve tedirgindirler. Kendine olan güveni hemen hemen yok gibidir. Sessiz, çekingen, başkasının etkisinde kolayca kalabilen çocuklardır. Sürekli eleştirildiği için aşağılık duygusu olabilir. Kendi başlarına karar veremezler, birilerinin onu yönlendirmesini beklerler. Bunların tam tersi çocuk isyankar da olabilir.
SERBEST ANNE BABA TUTUMLARI
Burada çocuğun başına buyruk yetişmesi, dilediğince davranması ve çocuğun üzerinde aile denetiminin olmaması vardır. Çocuk aşırı hareket ve davranış serbestliği gösterir. Çocuğun haklarının sınırsız olduğunu sandığı için aile müdahale etmez. Kural tanımayan bu çocuklar şımarık olurlar. Her ortamda istediklerini elde ettikleri için doyumsuzdurlar. Bu tutum çocuğu en kolay yetiştirme şeklidir. Serbest tutumla yetişen çocuklar devamlı birilerinden hizmet beklerler. Bütün isteklerinin yerine gelmesini isterler. Okuldaki ve toplumdaki kurallarla karşı karşıya kaldıklarında hayal kırıklığına uğrarlar. Bencil ve saygısızdırlar.
İLGİSİZ VE KAYITSIZ ANNE BABA TUTUMLARI
Bu tutumda olan anne ve babalar çocuğun davranışları karşısında ilgisiz ve vurdumduymaz davranışlar sergilerler. Çocuğun varlığı ile yokluğu belli değildir. Bu guruba giren anne babalar genellikle hoşgörü ile boş vermeyi birbirine karıştırmaktadırlar. Bu tip ailelerde çocuk fiziksel ve duygusal yalnızlığa itilmektedir. Anne, baba, çocuk arasında iletişim kopukluğu vardır. İlgisiz ve kayıtsız tutumla yetişen çocuklar bazen dikkat çekmek için çevresine zarar verebilir. İnsanlarla ilişki kuramaması sonucu sosyal gelişiminde aksaklıklar görülebilir. Özgüveni zayıftır, hayattan ve kendisinden beklentisi olmaz.
DENGESİZ VE KARARSIZ ANNE BABA TUTUMLARI
Çocuğun belli bir davranışı anne baba tarafından farklı yorumlanır. Aynı davranışı kimi zaman normal karşılarken, kimi zaman cezalandırabilirler. Bu durumda çocuk davranışının doğru mu yanlış mı olduğunu anlayamamaktadır. Tutarsız anne baba tutumlarında anne için doğru olan baba için yanlış olabilir veya tam tersi durum söz konusudur. Tutarsız davranışlardan bir başkası ise kız erkek çocuk ayrımıdır. Erkek çocuklarına daha bir ayrıcalık gösterilirken, kız çocukları daha geri plana atılmaktadır. Bazı ailelerde de bunun tam tersi olabilir. Dengesiz ve kararsız tutumla yetişen çocuklar aşırı isyankar ya da aşırı boyun eğici olabilirler. Kaygılı ve güvensiz bir kişilik sergileyebilirler. Büyüdüklerinde karşısındaki insanlara zor güvenirler. Tutarsızdırlar, karar vermekte güçlük çekerler.
AŞIRI KORUYUCU ANNE BABA TUTUMLARI
Bu tip ailelerde çocuğa gereğinden çok özen gösterilir. Çocuğun her çağrısına cevap verilir, abartılmış bir sevgi vardır. Ağlamasın, üşümesin, hasta olmasın, yorulup incinmesin, mikrop kapmasın diye aile üyeleri ellerinden gelen tüm gayreti gösterirler. Çocuğa karşı boğucu şefkat gösterirler. Koruyucu tutumla yetişen çocuklar aşırı bağımlı olup, özgüveni gelişmeyebilir. Sosyal gelişiminde aksaklıklar olur, tek başına karar almada zorluk yaşarlar.
REDDEDİCİ ANNE BABA TUTUMLARI
Reddedici tutum içinde olan ailelerde çocuğa karşı adeta düşmanmış gibi davranılır. Çocuğa farkında olmadan sevgi, merhamet, sıcaklık, şefkat verilmez. Daha çok çocuğun başaramadıkları üzerinde durulur ve çocuk çok yoğun eleştiriler alır. Bu tip ailelerde çocuk genellikle hiç beğenilmez ve her yaptığı devamlı eleştirilir. Neredeyse çocuğa baskı yapmak için her türlü fırsat kollanır. İyi ve olumlu yönlerinden çok, çocuğun devamlı olumsuz ve kötü yönleri üzerinde durulur. Bazen sadece anne bazen de sadece baba çocuğa karşı reddedici tutumlar sergileyebilir. Anne baba çocuğuna karşı sevgisini asla göstermemekte, çocuğunu anlamamakta ve onu kurallarla, soğuk davranışlarla, emirlerle yönetmeye çalışmaktadır. Bu tür davranışlar sebebi ne olursa olsun kabul edilebilir davranışlar değildir. Ailenin gerekirse profesyonel bir yardım alarak bu sorunu çözmeleri gerekmektedir. Reddedici tutumla yetişen çocuklar kaygılı ve güvensizdirler. Suç işlemeye meyillidirler. İnsanlarla iyi ilişki kuramazlar, arkadaş bulmada zorlanırlar. Saldırgan ve isyankar da olabilirler.
MÜKEMMELİYETÇİ ANNE BABA TUTUMLARI
Bu tip anne babalar çocuklarından her şeyin en iyisini beklerler. Çocuklarını olduğu gibi kabul etmezler, her alanda çocuklarının kapasitesini zorlarlar. Çocuk anne ve babasının koyduğu kurallara uymadığı zaman verilen cezalar katı ve sert olmaktadır. Aşırı titizlik ve temizlik beklerler. Çocuk her zaman ailenin istediği kalıba uymak zorundadır. Mükemmeliyetçi ailelerde yetişen çocuklar ya aşırı titiz ya da tam tersi çok dağınıktırlar. Kendilerine güvenleri yoktur. Yanlış yapmaktan korkarlar.
GÜVEN VERİCİ, DESTEKLEYİCİ AİLE TUTUMLARI
Anne baba çocuğunu olduğu gibi kabul edip destekler. Çocuklarına karşı sevgi doludurlar. Çocuğun ilgilerini, yeteneklerini göz önünde tutarak bunları gerçekleştirebileceği ortamlar hazırlarlar. Aile içinde güven ve şefkat vardır. Problemlerle nasıl baş edebileceğini birlikte araştıran, huzurlu bir aile ortamı vardır. Böyle bir ailede evde ve toplumdaki kuralların sınırları bellidir. Çocuk neyi nerede yapacağını veya yapmayacağını bilir. Anne ve baba çocuğa davranışlarıyla iyi bir modeldir. Çocuk belli sınırlar içinde özgürdür. Güven verici, destekleyici ailede yetişen çocuklar sosyalleşmiş, işbirliğine giren çocuklardır. Arkadaş canlısı ve duygusaldırlar. Özgüvenleri yüksek, sorumluluk sahibi, dengeli ve mutlu kişilerdir. Yaratıcı ve bağımsızdır, kurallara karşı saygı duyar.
Hayatın çocuklarımıza ne gibi sürprizler hazırladığını bilemiyoruz. Hayatlarının bizlerle birlikte geçirdikleri bölümünde güven verici ve destekleyici tutumlar sergilemeliyiz. Ancak aile ortamı çocuğa kendi benliğini, kimliğini, duygu ve düşüncelerini anlatma özgürlüğü sağlarsa çocuklarımız sağlıklı bir şekilde olgunlaşabilirler.
Bu yazıyı paylaş
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder