Bebeklerde Demir Eksikliği

Oğlumun dr.kontrolünde ki tahlil sonuçlarında demir miktarının bu kadar düşük çıkacağını hiç ama hiç tahmin etmezdim.Çünkü oğlumun beslenmesine aşırı dikkat ettiğimi düşünüyordum.Bugüne kadar hiç tencere yemeği yapmadım,bütün yemeklerini buharda pişirdim.Her gün etini,yumurtasını,meyvesini,kuru meyvelerini, kuru yemişlerini, yoğurdunu,sebzesini büyük bir özenle yedirdim.Hatta herşeyin en doğalını bulup,en sağlıklısını yedirmeye çalıştım.Organik olsun diye kuzu etini,köy tavuğunu,köy yumurtasını km.lerce uzaktan getirttim.Tereyağını,pekmezini,balkabağını,mısırını,mısır ununu,domatesini,fasulyesini v.s daha aklıma gelmeyen birçok gıdasını ise kendi memleketimizden anneme sipariş verdim.Beslenme konusunda bu denli titizleniyorken nasıl olurda demirimiz eksik çıkar merak ederek dr.umuzu aradım ve dr.umuz sağolsun detaylı bilgiyi aktardı.Söylediğine göre Kaan’ın demir eksikliği 2-3 aylıktan itibaren oluşmaya başlamış.Bunun nedeni bendeki demir eksikliğinden kaynaklanıyormuş.Benden yeteri kadar demir depolayamamış.Ayrıca Kaan çok fazla emen bir bebek olduğu için bu da etken olmuş.Kaan altı ay sadece anne sütü alarak ayda 1.5-2kg yakın kilo alırdı.Doğumdan sonra 3 ay demir ilacı kullanmam gerekli olmasına rağmen ben ihmalkarlıktan dolayı kullanmadım fakat böyle bir sonuçla karşılaşacağımızı hiç bilmiyordum.Sonra anladım ki benim küçük bir hatam oğlumda demir eksikliğine yol açtı.Şimdi bunu telafi etmek için bütün çabamla gayret gösteriyorum.Oturdum harıl harıl bilgi toplamaya çalıştım.Bundan sonra hem oğlumun, hem de kendimin beslenmemize daha çok dikkat etmem gerektiğini biliyorum.Topladığım bilgileri sizlerle de paylaşmak istedim.

Demir Eksikliğinin Belirtileri

• İştahsızlık, 
• Uykusuzluk,
• Huzursuzluk,
• Ağlama, hatta katılma nöbetleri,
• Anneye aşırı düşkünlük,
• Tırnakların kaşığı andırır bir şekil alması,
• Gözün beyaz kısmının maviye dönmesi ve renk solukluğu
• Çabuk yorulma
• Büyümede yavaşlama
• Davranış bozuklukları

Ancak bazı bebeklerde demir eksikliği olduğu halde bu belirtilerin hiçbirine rastlanmayabiliyor

Not: Oğlumda bu belirtilerin hiçbiri yok.

Demir Yönünden Zengin Yiyecekler

• Karaciğer, kırmızı et,hindi eti, tavuk ve balık eti 
• Yumurta 
• Pekmez (dut pekmezi,üzüm pekmezi,incir pekmezi ve keçiboynuzu pekmezi,andız)Tahin helvası 
• Kuru baklagiller (kuru fasulye,mercimek, nohut, iç bakla, barbunya gibi) 
• Kuru meyveler (kuru kayısı, kuru üzüm, kuru dut,kuru erik,hurma,kayısı gibi ) 
• Yeşil yapraklı sebzeler (maydanoz, nane, roka, ıspanak, pazı, brokoli, dereotu gibi)
• Yağlı tohumlar (fındık, ceviz, badem,susam gibi)
• Taze meyveler (üzüm,kayısı,ayva,kavun, çilek, dut, muz gibi)
• Zenginleştirilmiş tahıllar
• Balkabağı 
• Yerelması 
• Karnabahar 
• Bezelye 
• Börülce
• Soya fasulyesi
• Yeşil biber 
• Tatlı patates 
• Bugday rüşeymi
• Yulaf

Demir Emilimini Artıran Yiyecekler

• Domates
• Soğan
• Yeşil ve kırmızı lahana
• Turunçgiller
• Yeşil Sebzeler
• Şeftali
• Elma
• Muz
• Kivi
• Avokado
• Kavun

Demir Eksikliğine Karşı Beslenme Tavsiyeleri

• Demirin bağırsaklardan daha iyi emilebilmesi için, C vitamini ile birlikte tüketilmelidir. Çünkü C vitamini, demirin vücutta daha iyi kullanılmasını sağlar. Bu nedenle, C vitamini içeren limon, portakal, kivi, çilek, brokoli, domates, yeşil yapraklılar, biber, kavun, kuşburnu gibi meyve-sebzelerden günlük olarak mutlaka aldığınıza emin olun.
• Emilimi arttırmak için; portakal suyunun içine pekmez karıştırabilir, sebzeleri et/kıyma ile pişirebilir, kuru baklagil yemeklerinin yanında bol limonlu salata tercih edilebilir.
• Demir kaynağı ıspanak yumurta ile pişirilebilir.
• Baklagiller etle pişirilebilir.
• Yumurta tüketilirken yanına taze sıkılmış portakal veya greyfurt suyu tercih edilebilir.
• Yumurta haşlama yerine kimi zaman menemen gibi pişirilmeli; yeşil, kırmızıbiber, domates ve soğanla C vitamini kazandırıldığında, demirin alımını artırılmış olur.
• Ispanak yanına yoğurt ile tüketildiğinde demir emilimi azaltmaktadır. Ispanağın yumurta ile pişirilmesi ise biyoyararlılığını artırır
• Kurubaklagil ve tahıllı yemekler; yanında mutlaka bol maydanozlu, marullu, domates ve limonlu salata ile tüketildiğinde, tahıl ve baklagillerin içindeki demir daha fazla emilir. Ayrıca bu besinler kıyma, parça et ya da tavukla pişirildiğinde demir alımı artmaktadır
• Demir eksikliği ileri boyutta olan kişiler; süt, yoğurt ve ayran gibi kalsiyum içeren gıdaları yemeklerin yanına değil, ara öğünlerde tüketmelidir. Çünkü kalsiyumun demirin emilimini yavaşlatma özelliği vardır. 
• Sabahları aç karnına ya da portakal suyuyla içilen 1- 2 tatlı kaşığı kadar pekmez günlük demir ihtiyacının çoğunu karşılamaktadır.
• Ara öğünlerde; kuru meyvelerden kayısı, dut ve kuru üzüm, günlük demir alımına katkıda bulunur. 
• Sebzelerin haşlama suyunun atılması da demir eksikliğine neden olur,mümkün olduğunca az suda veya düdüklü tencerede pişirilmesinde fayda vardır.
• Kepek ekmeğinde bulunan ve fitat olarak adlandırılan bir asit vücutta demir emilimini engellemektedir. Yani demirin bağırsaklardan kana geçmesine mani olmaktadır. Bu nedenle devamlı kepek ekmeğini tüketmek te yanlış olur.

Öneriler

• Pirinç veya patates ile havuç, soğan ve brokoli veya ekmek ile salata birlikte yenebilir. 
• Patates ile pilav veya ekmek ile pilav aynı öğünde yenmemelidir. 
• İncir, üzüm, muz gibi tatlı meyveler ile ekmek gibi nişastalı ürünlerin bir arada yenmesi, midede rahatsızlık oluşturur.
• Peynir ve yoğurt gibi düşük değerli proteinler, meyvelerle iyi kombine edilebilir. 
• Fasulye ile tahıl kombinasyonu da uygun bir diyet olabilir ( kuru fasulye pilav, bezelye pilav). 
• Etin içindeki yağ mide salgısının azalmasına sebep olur. Etin yanında bol bol sebze yenmelidir. 
• Makarna ve tahıllar sebzelerle uyumludur.

Uyumlu Gıdalar
Yumurta: Portakal,menemen,brokoli

Ceviz: Ekşi meyveler(greyfurt,ananas,çilek),yeşil sebzeler
Avokado: Elma,şeftali,kayısı,armut,yeşil yapraklı sebzeler(özellikle ıspanak)
Kurubaklagil: Maydonoz,yeşil sebzeler,domates,limon,kıyma,parça et,tavuk
Yulaf: Elma
Yoğurt: Keten tohumu
Domates: Zeytinyağı

Yetişkinler İçin

Bir kadın günlük gereksinimini besinlerle nasıl karşılayabilir?
4 adet köfte (az yağlı dana eti-120 gr) = 3.6 mg demir
1 dilim peynir (az yağlı-30 gr)= 0.1 mg demir
2 su bardağı süt = eser miktarda bulunur.
3 porsiyon meyve (kivi, kuru meyveler) = yaklaşık 3.0 mg demir
1 porsiyon kuru baklagil yemeği (60 gr) = 4.2 mg demir
Bol yeşillikli salata (100 gr) = 5 mg demir
5 dilim ekmek = 2 mg demir
Fındık/badem/ceviz (yaklaşık 10 gr) = 0.3 mg demir
Pekmez (1 yemek kaşığı, 10 g)= 1 mg demir
Toplamda; vücuda, 19.2 mg demir alımı sağlanmış olacaktır.